کتاب «الشخص الاعتباری»، از آثار آموزشی و پژوهشی در حوزه فقه اسلامی و بهویژه در مباحث نوپدید فقهی است. این کتاب با هدف تبیین و تحلیل مفهوم شخص اعتباری در فقه، با همکاری جمعی از استادان و پژوهشگران حوزه علمیه قم تدوین شده است. از آنجا که متن اصلی این مباحث به زبان عربی و همراه با پیچیدگیهای اصطلاحی و زبانی است، ترجمه و ارائه آن به شیوه قابل فهم، دسترسی و بهرهگیری از مباحث فقهی جدید را برای دانشپژوهان آسانتر کرده است. جلد اول این مجموعه در ۲۶۴ صفحه منتشر شده و به دلیل کاربرد درسی و موضوعات بینرشتهای، مورد توجه دانشجویان حوزوی و دانشگاهی قرار گرفته است.
ساختار کتاب در دو باب تنظیم شده است. باب اول شامل ۷ فصل است که محور آن تعریف و تبیین مفهوم شخص اعتباری است. در فصل نخست، شخص طبیعی و شخص اعتباری، تفاوت مفهوم شخص و شخصیت و مبانی تعریف شخص اعتباری بررسی شده است. فصل دوم به رابطه شخص طبیعی با شخص اعتباری و فصل سوم به تفاوتهای میان این دو میپردازد. فصل چهارم عناصر اصلی تحقق شخص اعتباری را شامل وجود مصلحت مشروع، ذمه مالی مستقل و نماینده بررسی میکند. در فصل پنجم ویژگیهایی مانند اسم، موطن و جنسیت مطرح شده است. فصل ششم اقسام شخص اعتباری را بیان کرده و فصل هفتم دیدگاههای مختلف درباره وجود شخص اعتباری را در قالب وجود فرضی، مجازی، حقیقی و اعتباری گزارش کرده است. باب دوم کتاب با سه فصل به موضوع رسمیت شخص اعتباری در فقه اسلامی اختصاص دارد و در آن مفهوم رسمیت، دیدگاههای پذیرش یا عدم پذیرش شخص اعتباری و شرایط لازم برای رسمیتبخشی، مانند بلوغ، رشد، اختیار مؤسسین، مشروعیت هدف و تأیید حاکم، مطرح شده است.
کتاب «الشخص الاعتباری» از معدود منابعی است که بهصورت نظاممند و آموزشی به موضوع شخص اعتباری در فقه پرداخته و به دلیل طرح مباحث جدید، از نظر کاربردی و پژوهشی اهمیت ویژهای دارد. ترجمه و ارائه نموداری ساختار کتاب موجب تسهیل یادگیری و ساماندهی مباحث شده است، بهویژه برای دانشجویانی که دروس متون فقه و موضوعات حقوقی مرتبط را دنبال میکنند. این اثر برای طلاب، دانشجویان حقوق، پژوهشگران فقه و حقوق عمومی و کسانی که در حوزه حقوق مؤسسات، شرکتها، وقف و نهادهای عمومی فعالیت علمی یا عملی دارند، قابل استفاده است و از آنجا که به مبانی فقهی رسمیت اشخاص اعتباری پرداخته است، میتواند در مطالعات نظری حقوق اسلامی و تدوین قوانین مرتبط نیز اثرگذار باشد.
