کتاب «طلاب و موضوع ولایت فقیه: با تأکید بر اندیشۀ سیاسی امام خمینی(ره)»، پژوهشی میدانی و نظری در حوزه اندیشه سیاسی اسلام است. این اثر با بهرهگیری از چارچوبهای فقهی و سیاسی رایج در حوزههای علمیه، میزان آشنایی طلاب با موضوع ولایت فقیه را بررسی میکند و با تکیه بر دادههای پیمایشی و تحلیلهای آماری، تصویری دقیق از وضعیت معرفتی طلاب نسبت به این باور کانونی نظام جمهوری اسلامی ارائه میدهد. ماهیت بینرشتهای اثر و پیوند آن با اندیشه امام خمینی(ره)، اهمیت آن را در ادبیات سیاسی و حوزوی دوچندان کرده است.
نویسنده در ابتدای کتاب، مبانی نظری، مفاهیم بنیادین و پیشینه تاریخی نظریه ولایت فقیه را طرح کرده و سپس در فصل دوم، ۸۷ شاخص در پنج حوزه اصلی شامل «مفهوم و پیشینه»، «مبانی و شرایط»، «جایگاه در قانون اساسی»، «کارکرد ولایت فقیه در جمهوری اسلامی»، و «منابع مکتوب موجود» استخراج و تبیین کرده است. با طراحی پرسشنامه و اجرای پیمایش بر روی ۱۱۰۹ طلبه از گروههای سنی و سطوح تحصیلی مختلف، دادههای پژوهش گردآوری و در فصل چهارم با نرمافزار SPSS تحلیل شده است. یافتهها نشان میدهد بیشترین آشنایی طلاب با محور «مفهوم و پیشینه ولایت فقیه» و کمترین آشنایی با «منابع مطالعاتی حوزه ولایت فقیه» بوده است. همچنین میانگین آشنایی طلاب در پنج بخش اصلی، ۵۴ درصد ارزیابی شده و از منظر جامعهشناختی، این میزان آشنایی در استمرار مشروعیت و مشارکت سیاسی طلاب اهمیت قابل توجهی دارد.
این اثر به دلیل روشمندی، اتکا به دادههای تجربی و تحلیل جامعهشناختی موضوعی که معمولاً صرفاً از منظر فقهی بررسی میشود، جایگاه ویژهای در مطالعات سیاسی-حوزوی به دست آورده است. کتاب ارزش افزوده مهمی برای مدیران حوزه، پژوهشگران علوم سیاسی و فعالان فرهنگی ایجاد میکند؛ زیرا هم تصویری واقعبینانه از وضعیت موجود ارائه میدهد و هم مجموعهای از راهکارهای عملی و سیاستی را برای ارتقای آگاهی طلاب پیشنهاد میکند. با توجه به اهمیت نظریۀ ولایت فقیه در ساختار سیاسی جمهوری اسلامی و نقش محوری طلاب در انتقال این باور، این اثر میتواند مخاطبان تخصصی حوزه علوم دینی، جامعهشناسی سیاسی و مطالعات انقلاب اسلامی را به خود جذب کند و به عنوان منبعی معتبر در برنامهریزی آموزشی و پژوهشی مورد استفاده قرار گیرد.
