در این نوشته، مسیر فهم حدیث به دو بخش اصلی «فهم متن» و «فهم مقصود» تقسیم شده است. مراحل فهم متن، در همین کتاب تبیین می شود؛ ولی مراحل فهم مقصود، به درس های بعدی فقه الحدیث واگذار شده است.
این نوشته، نخستین حلقه از چهار حلقه درسی فقه الحدیث در طرح تجمیع و بازنگری رشته های علوم قرآن و حدیث است که مرکز هماهنگی و توسعه پژوهشی و آموزش عالی قرآنی کشور، وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری آن را با همکاری دانشگاه قرآن و حدیث فراهم آورده است.
نویسنده کوشیده است مباحث نظری را با نمونه های حدیثی قرین کند؛ امّا کسی را از خواندن مکرّر و همواره حدیث، بی نیاز نمی کند. فهم حدیث، یک مهارت برخاسته از آگاهی و کاربرد است و به تدریج میسّر می شود. از این رو، مطالعه این کتاب، قواعد و روش را به دست می دهد؛ امّا جای گزین تلاش شخصی در خواندن متون روایی و کوشش ذهنی در تعامل با متن نیست. توصیه همیشگی، آموختن روش و تطبیق همزمان آن بر متون حدیثی و نیز انجام پژوهش های پایانی هر درس، با یاری استادان است.
دروس
مطالب کتاب در پانزده در با این عنوان ها تنظیم شده است:
مباحث مقدماتی، مبانی فقه الحدیث، فواید و کارکردهای فقه الحدیث، پیدایش و گسترش فقه الحدیث، رکورد و شکوفایی، اوج و استمرار، سیر اجمالی فهم حدیث، پیش نیازهای فهم حدیث، واژه شناسی: شیوه، واژه شناسی: لغت نامه ها، واژه شناسی:غریب الحدیث ها، واژه شناسی: مترادف ها و متضادها، اصطلاح شناسی، کاربست شیوه واژه شناسی، ساختارشناسی
هر درس با «اهداف درس» آغاز و با «درآمد» و مطالب اصلی ادامه می یابد و با «چکیده» و «پرسش و پژوهش» پایان می یابد.
