رمان «ماهیها به دریا برمیگردند» داستانی با ریشههای مستند است که در قالب روایت همسایگی با یک خانواده فلسطینی، زندگی روزمره، فرهنگ و رنجهای مردم غزه را روایت میکند؛ ادبیات داستانی با محوریت زندگی واقعی و اجتماعی که با استناد به مصاحبههای واقعی شکل گرفته است. اثر نشاندهنده تلاش نویسنده برای درآمیختن داستان با تاریخ و واقعیت، و انتقال تجربههای انسانی از زندگی در شرایط دشوار زیر محاصره است. کتاب، جوایزی از جمله رتبه سوم بخش خاطره در دومین دوره جایزه جهانی ادبیات فلسطین و برگزیده بیستودومین دوره جایزه ملی کتاب رشد را کسب کرده است.
نویسنده روایت همسایگیاش با خانوادهای فلسطینی را از خلال روزنوشتها پیش میبرد؛ شخصیتها شامل طوبی، زنی فلسطینی با تجربیات سخت زندگی در غزه، و عاطفه، شخصیت خیالی که از طریق رابطهاش با طوبی به داستان ملحق میشود. داستان از دید عاطفه آغاز میشود، دانشجویی که در خوابگاه با ریحان، دختر فلسطینی، همسایه میشود و بهتدریج با مادر ریحان، طوبی، آشنا میشود. طوبی در قالب خاطرات خود از زندگی در غزه، سنتها، رسوم و مصائب زندگی زیر اشغال را بیان میکند و مخاطب تصویری ملموس از عادات فرهنگی مردم و در عین حال سختیهای روزمره و امید و مقاومت آنان میبیند. روایت کتاب شامل اشاره به تاریخ اشغال فلسطین، زندگی خانوادگی و جزئیات فرهنگی و اجتماعی جامعه فلسطینی است که از طریق نزدیکی عاطفه با طوبی طرح میشود.
اثر حاضر فراتر از یک رمان ساده است و قصد دارد تجربههای واقعی مردم فلسطین را به مخاطب ایرانی منتقل کند. این ترکیب داستان و مستندسازی به مخاطب کمک میکند تا با تاریخ و فرهنگ غزه و مقاومت آن مردم آشنا شود. اثر به دلیل پرداخت انسانی و فرهنگی، اهمیت و تأثیر خود را در ادبیات اجتماعی و معاصر نشان داده است و برای خوانندگانی که به موضوعات تاریخی، اجتماعی و فرهنگهای دیگر علاقهمندند جذاب خواهد بود.
