میراث فرهنگی از موضوعاتی است که در عصر کنونی از جنبه های متعددی مورد توجه قرار گرفته است. منافع اقتصادی حاصل از میراث فرهنگی و نقشی که این میراث در حفظ هویت فرهنگی جوامع ایفا می کند، دولت ها را بر آن داشته تا توجه ویژه ای به این پدیده مبذول دارند. ارزش این آثار موجب گشته سوداگران داخلی و خارجی سراسر پهنۀ کشور را بکاوند و از ریز و درشت این آثار ثروتی به چنگ آورند. برای جلوگیری از تطاول روزافزون این ثروت ـ از همان ابتدای انقلاب ـ راهکارهایی اندیشیده شد و در قالب مواد قانونی از تصویب مجلس و شورای نگهبان گذشت؛ ولی به دلیل برخی گسست هایی که بین مقام اندیشه و مقام واقعیت های خارجی وجود داشته و دارد، حل این معضل همواره با کاستی های فراوانی مواجه است. مشکلات عدیده موجود در این حوزه و کاستی هایی که در شناخت عوامل آن مشکلات مشاهده می شود بررسی فقهی ـ حقوقی میراث فرهنگی را عمدتاً در دو حوزۀ جرایم و مالکیت ضروری می سازد.
