استقبال جهانیان از نظریه «گفتوگوى تمدنها»ى جمهورى اسلامى ایران و انتخاب سال 2001میلادى به نام سال گفتوگوى تمدنها، علاوه بر این كه آفاق جدیدى را بر روى سیاست خارجى جمهورى اسلامى ایران گشود، باعث توجه جهانیان به دنیاى اسلام شد، چرا كه این نظریه در برابر نظریه «پایان تاریخ» و نظریه «جنگ تمدنها» مطرح گردید.
بدیهى است تعامل فرهنگى و فكرى میان تمدنها به نفع بشر است؛ ولى در صورتى كه زمینه تعامل واقعى وجود داشته باشد و آن زمانى است كه طرفین بدانند در جریان گفتوگو زیان نخواهند كرد. غرب با برترى اقتصادى و نظامى خود و با اعمال فشارهاى سیاسى مىكوشد كشورهاى جهان سوم، به ویژه مسلمانان را به ارزشهاى غربى پاىبند سازد و تمدن خود را در موضع برتر نشان دهد.
در این شرایط، تمدنها با چالشهاى جدّى روبهرو خواهند بود. بنابراین، پیش از هر چیز براى تحقق «گفتوگوى تمدنها»، باید زیر ساختها، مبانى، انگیزهها و اهداف گفتوگو تبیین شود.
آیا در شرایط كنونى طرفین گفتوگو مىتوانند با موضعى برابر بر سر میز مذاكره و گفتمان حاضرشوند؟
